Như nhiều bạn hẳn đã biết, khẩu độ mở (aperture) to hay nhỏ ảnh hưởng tới chiều sâu ảnh trường (depth of fileld), tức ảnh hưởng tới tương quan độ nét giữa chủ thể căn nét và các chủ thể ở đằng trước hay tiền cảnh (foreground) và đằng sau hay hậu cảnh (background) của ảnh.
Để người chụp biết được chiều sâu ảnh trường với một khẩu độ mở nhất định, trên phần lớn các máy ảnh kỹ thuật số ống kính rời (DSLR) có một nút bấm ( thường được bố trí ở mặt trước của thân máy, gần với chỗ gá lắp ống kính ) giúp người chụp kiểm tra được ảnh trường với khẩu độ mở đang đặt trên máy, từ đó chủ động thay đổi khẩu độ mở phù hợp với mục đích chụp ảnh.
Cách sử dụng kiểm tra máy ảnh:
- Bước 1: Đặt khẩu độ mở ước lượng chiều sâu ảnh trường mong muốn hoặc kiểm tra khẩu độ mở đang đặt trên máy.
- Bước 2: Căn nét -> ngắm chụp, đồng thời nhấn nút kiểm tra chiều sâu ảnh trường và giữ nút đến khi quan sát xong chiều sâu ảnh trường.
- Bước 3: Nhả nút, máy trở về vị trí thông thường.
- Bước 4: Điều chỉnh khẩu độ mở tăng giảm và kiểm tra lại để có được độ nông sâu ảnh trường mong muốn.
Lưu ý: Khi giữ nút và quan sát sẽ thấy hình ảnh trong khuôn hình tối đi là hiện tượng bình thường
Tại sao cần nút kiểm tra chiều sâu ảnh trường?
Ở trạng thái chưa bấm chụp thông thường, để bảo đảm độ sáng ngắm chụp qua ống ngắm, máy ảnh được thiết kế duy trì khẩu độ mở tối đa ống kính cho phép.
Với khẩu độ mở tối đa này, khi ngắm chụp, hình ảnh trong khuôn hình có có chiều sâu ảnh trường tương ứng với khẩu độ mở tối đa của ống kính.
Khi nhấn nút chụp, máy sẽ điều khiển để khẩu độ mở của ống kính chuyển về khẩu độ người chụp đã đặt (hoặc theo máy tính toán nếu ở chế độ tự động hoàn toàn hoặc ưu tiên tốc độ cửa chập).
Ngoại trừ trường hợp ảnh được chụp với khẩu độ mở tối đa của ống kính, trong hầu hết các trường hợp, ảnh chụp đều có khẩu độ mở nhỏ hơn khẩu độ mở tối đa này, do vậy, trên thực tế, chiều sâu ảnh trường lúc nhấn chụp một bức ảnh sẽ khác với lúc ngắm chụp, cụ thể sẽ sâu hơn do khẩu độ mở (trong đa phần trường hợp) sẽ nhỏ hơn khẩu độ mở tối đa của ống kính.
Điều này khiến cho nhiều trường hợp cần xóa phông (chiều sâu ảnh trường mỏng – hay còn gọi là nông) để làm nổi bật chủ thể chính không đạt hiệu quả mong muốn do khi ngắm chụp, người chụp thấy hiệu ứng xóa phông rất đẹp, nhưng ảnh chụp lại có chiều sâu lớn hơn.
Trong các trường hợp cần xóa phông như vậy, người chụp nên sử dụng nút kiểm tra chiều sâu ảnh trường để bảo đảm độ nông sâu mong muốn của tấm ảnh.
Cơ chế hoạt động của nút kiểm tra chiều sâu ảnh trường
Khi nhấn và giữ nút này, máy sẽ khép khẩu đúng với khẩu độ mở đang đặt trên máy, do vậy hình ảnh qua ống ngắm thường bị tối hơn (do lúc này lỗ điều tiết ánh sáng trên ống kính thu nhỏ hơn khẩu độ mở tối đa ở trạng thái thông thường). Do hình ảnh bị tối đi, việc quan sát ảnh trường có hơi khó khăn hơn, nhưng sử dụng nhiều, người chụp sẽ quen mắt.
Đây là một chức năng hết sức hữu dụng cho người chụp ảnh cần làm chủ chiều sâu ảnh trường, nhất là cần xóa phông như chụp chân dung.
